dinsdag 26 februari 2008

Uitgevende bibliotheken

Vorige week donderdag 21 februari heb ik het symposium "Rethinking the Library", gehouden in het gloednieuwe Forum gebouw van de universiteit van Wageningen, bijgewoond. Het programma bestond uit de volgende onderdelen:
  • De digitale bibliotheek van Wageningen UR - Peter van Boheemen/Irene Veerman
  • Transforming knowledge services for the digital age: redefining the research library - Peter R. Young
  • Topstukken uit de collectie van Bibliotheek Wageningen UR - Liesbeth Missel
  • De bibliotheek als uitgever - Leo Waaijers
  • Nieuwe diensten voor bibliotheken: onderzoeksevaluatie - Wouter Gerritsma
  • Digitaal of sacraal - Paul Wintermans
Elders is al uitvoerig stitlgestaan bij dit symposium, al tijdens de voordrachten werd er druk geblogged en de achterblijvers konden toch 'meedoen' door de levende beelden via het internet te volgen. Aan het begin van de ochtend werd ietwat besmuikt door de dagvoorzitter gemeld dat er 'al' twee kijkers waren. Welnu, één van die kijkers en luisteraars zat toevallig wel in de bibliotheek van het Vredespaleis. Ik had aan collega Evelien dus niet zo veel nieuws te vertellen de andere dag!

In de blog van Gerard Bierens wordt het congres uitvoerig besproken, maar interessant is dat hij zijn verhaal begint met de titel Rethinking the Library. Hij komt tot de conclusie dat de WUR hiermee een verwijzing maakte naar een motto, 'herdefiniëring van de bibliotheek'. Ik ben het met hem eens, met dien verstande dat de herdefiniëring dan ook betrekking moest hebben op een uitgebreider takenpakket van de een bibliotheek en op een andere, moderne manier aangeboden.

Jammer is dan wel dat slechts twee van de bijdragen, boven genoemd, inderdaad te rangschikken zijn onder mijn algemene begrip van de 'herdefiniëring', de lezingen van Leo Waaijers en van Wouter Gerritsma, die eigenlijk heel goed in elkaars verlengde liggen. Denk bijvoorbeeld aan de 'impactologie' van Waaijers in relatie tot de bijdrage van Wouter over impactfactoren en de complicaties daaromtrent.

Natuurlijk is het goed om eens te zien -als bouwer van een digitale bibliotheek- hoe anderen zoiets in elkaar schroeven (Peter van Boheemen, met maar liefst 8 fte, daar ben ik dus jaloers op) of om een inkijkje te krijgen in de amerikaanse situatie (Peter R. Young). En als oud adjunct-conservator van de oosterse afdeling van de bibliotheek in Leiden is het altijd interessant om eens kennis te nemen van andere topstukken dan alleen geïllustreerde, 13de eeuwse, hebreeuwse handschriften. En wat de beweegreden (oa de bibliotheek zoals beschreven en getoond in de naam van de roos) zijn voor een architekt om te komen tot een gebouw als het Forum gebouw.

De rol van de bibliotheek in het publiceren op een wetenschappelijk verantwoorde manier, zoals bedoeld door Leo Waaijers, is niet nieuw. Ik herinner mij daarover al eens gediscussieerd te hebben einde jaren negentig van de vorige eeuw. Zij het, dat toendertijd in die discussie een rol was weggelegd voor de Leidse universiteit en dat niet werd gedacht aan een specifieke rol voor de universiteitsbibliotheek. Als zodanig is dat, voor mij althans, een nieuw perspectief.

En eigenlijk ligt het ook voor de hand om bibliotheken hier een rol te laten spelen. Juist daar zit de algemene expertise, zit de algemene kennis over wat uitgevers willen en doen, is bekend wat bibliotheken ter beschikking moeten en kunnen stellen, bestaat kennis over het toekennen van metainformatie en thesaurering en bestaat de mogelijkheid tot toegang tot allerlei informatie. Het zijn ook bibliotheken die korte lijntjes hebben op auteurs, ik ga er namelijk zonder meer van uit dat de auteurs en aspirant auteurs verbonden aan -breed geformuleerd- een researchinstituut gebruik maken van bibliotheekdiensten die door datzelfde instituut ter beschikking wordt gesteld.

En wat betekent dat nu voor de bibliotheek van het Vredespaleis? Onze bibliotheek heeft een status aparte. Niet verbonden aan een onderzoeksinstelling en dus geen onderzoekers, bijgevolg geen studenten die een jaar of vier vijf gebruik maken van de bibliotheek. Onze gebruikersgroep is een sterk vlottende groep. Wat ik hiermee wil zeggen is dat bibliotheken inderdaad uitgevers kunnen worden, maar dat dat niet geldt voor alle bibliotheken. Zo zie ik bijvoorbeeld ook de grotere openbare bibliotheken geen rol van betekenis gaan spelen in de uitgeverij. En dat betekent dus dat wat Leo Waaijers stelt, alleen geldt voor bibliotheken die gelieerd zijn universiteiten en misschien nog voor bibliotheken behorende bij archieven en musea.

donderdag 14 februari 2008

Wordt het een blog of een wiki?

In de blog Marcus' World van Marcus Banks? een interessante bijdrage met de titel: "Why Professional Librarian Journals Should Evolve into Blogs".

In zijn betoog draagt Marcus argumenten aan ten faveure van blogging ten opzichte van publiceren in tijdschriften, ook e-tijdschriften veronderstel ik.

Kort samengevat:
Voor
  • blogs are among the most vibrant library literature today
  • peer review should be a post-publication process, rather than a pre-publication process that sometimes drags out for many months.
Contra
  • Most people will prefer to publish in established journals rather than an unestablished blog
  • All of the supporting structures--from PubMed citations to tenure requirements--favor the traditional journal
  • Blogs are ephemeral; they come and go at the speed of light.
Met de standpunten die pleiten voor blogging ten opzichte van traditioneel publiceren ben ik het volledig eens.
Met de standpunten die pleiten tegen blogging ten opzichte van traditioneel publiceren ben ik het ook volledig eens.

Althans nu. Het enig wat wij moeten doen is dus de contrastandpunten wegnemen.

Simpel is het niet, want je zou bijvoorbeeld ook eens aan een wiki als publicatiemedium kunnen denken. En dat doet Marcus niet.

Daarom snap ik de reactie van iemand in een blog met verwijzing naar de blog van Marcus wel:
"Frankly, this comes into conflict with the crowd who think everything's going to turn into a wiki. Personally, I'd be happy with microfilm."
Overduidelijk zullen we hier nog vaker over horen (tijdens congressen, dicussies op de gang) dan wel lezen (in wiki's, blogs, pdf's, e-journals).

woensdag 13 februari 2008

Bibliotheken moeten socialer worden!

Bibliotheken moeten socialer worden, dat hoor ik vaak genoeg, maar het probleem is natuurlijk, hoe dan? of waar dan? Op de vraag 'hoe' kan relatief eenvoudig een antwoord gegeven worden. Er zijn tal van mogelijkheden: SecondLife, Hyves, Facebook, MySpace, Linkedln, keuze genoeg zou ik zo zeggen. Regelmatig hoor ik ook zeggen dat bibliotheeken daar moeten zijn waar de klanten zijn. In het geval van de bibliotheek van het Vredespaleis is dat in ieder geval niet Hyves (gelukkig maar, want Hyves heeft naar mijn smaak wel een erg hoog hartjes- en zuurtjesgehalte), want het merendeel van onze klanten komt niet uit Nederland. Maar als er een afvalt dan blijven er nog genoeg over. En om nu in al die gemeenschappen te gaan zitten..., zoveel tijd hebben we nu ook weer niet.

Als je als bibliotheek besluit om bijvoorbeeld in drie internationaal actieve, sociale gemeenschappen te gaan zitten, dan ligt het voor de hand om de onderhoudslasten ook over drie mensen te verdelen. Maar niet overal vind je zomaar drie --laten we zeggen-- beheerders. En waar begin je dan mee?

Hier in de bibliotheek van het Vredespaleis is nu alvast een start gemaakt met Facebook. Waarom? Omdat bleek dat een student die straks in de zomer de Haagse zomercursussen 2008 gaat bijwonen al een groep in FB had aangemaakt voor een onderdeel van die cursussen. Ik heb als een haas die groep aan mijn proefiel toegevoegd en onmiddellijk nog een paar nieuwe groepen gemaakt. En vervolgens op de website een verwijzing gemaakt naar een stel van die groepen. en in de groepen over en weer ook. Nu maar afwachten.

Afwachten? Is dat eigenlijk wel een goed idee? Afwachten is juist geen goed idee, denk ik, de deelnemers in FB willen juist geinformeerd worden, willen op de hoogte blijven alles en iedereen. Dus hup, ook maar een vloertje gelegd in die groepen, verwijzingen gemaakt naar de website, een discussie geinitieerd. Nog een page gemaakt, want instellingen kunnen eigenlijk niet zo gemakkelijk aanmelden. Instellingen kunnen wel een aangepast aanmeldingsformulier gebruiken waardoor een 'page' ontstaat en daar kunnen facebookers dan weer fan van worden.

Zoiets kost tijd. En als je besluit om ook nog twee andere gemeenschappen te gaan deelnemen, kost dit alles drie keer tijd. En dan heb ik het over de overhead nog niet gehad. Overleg om in drie gemeenschappen de eenheid te waarborgen, de snelheid, en de uitwisseling van informatie en kwaliteit, want daar gaan we toch voor nietwaar? Als individu kan je jezelf toestaan 'verschillende gezichten' te hebben, als bibliotheek niet.

dinsdag 5 februari 2008

Zomaar een gebruiker van de KB

Ik had al eerder van tweetscan gehoord, maar zonet eens even naar zitten kijken en een scan uitgevoerd met het woord 'bibliotheek'. Je moet toch wat verzinnen nietwaar. Onmiddellijk succes, tientallen tweets met daarin het woord 'bibliotheek'. Ik moet het hier toch maar even kwijt, sorry KB:
"nu in de koninklijke bibliotheek in Den Haag op onderzoek uit voor eindexamen en kennis maken met het absurde chaotische biebsysteem."
een tweet van marijkevg van jongstleden 31 januari.

Niet duidelijk wordt natuurlijk of zij met systeem de OPC bedoelt of misschien wel de hele website of misschien wel alles in de KB.

Later, 4 februari, wist Marijke nog te melden:
"mezelf verdiepen in de koninklijke bibliotheek van Den Haag, meters informatie hebben die!"
Misschien dat Marijke ook nog eens kan twitteren over het gemak waarmee ze die meters info heeft gevonden?

vrijdag 1 februari 2008

Zo werkt tagging

Een schets.

De afgelopen maandagen en de komende maandagen geeft Rob Coers hier in de bibliotheek van het Vredespaleis een aantal cursussen. Blogging, tagging, social bookmarking, dat soort dingen. Om de collega's hier een handje toe te steken, blog ik zo nu en dan op de door Rob ingerichte tijdelijke groepsblog. Deze blog wordt gebruikt voor de vingeroefeningen, zal ik maar zeggen. In de bibliotheek bestaat gepaste gereserveerdheid omtrent het verschijnsel 'tagging'. Om toch eens naar de mogelijkheden van tagging te verwijzen, schreef ik onderstaande interne blog. Het leek me leuk die eens te delen met 'buitenstaanders'.

Niet lang geleden werden in een samenwerkingsverband tussen Flickr en de Library of Congres 3100 foto’s van de LoC geplaatst op Flickr. Bij de bekendmaking van deze gebeurtenis werd het internet publiek van harte uitgenodigd de foto’s van commentaar en tags te voorzien. Aan die oproep werd gehoor gegeven.

Ter illustratie de volgende foto:


Op de foto staat een optocht afgebeeld, die werd gehouden in 1 mei 1911, zoals aangeduid op de foto. Dit gegeven en de aanduiding Labor Union Parade doet al een en ander vermoeden, denk ik zo.

De tags die in de afgelopen periode werden toegekend zijn en daarin schermert ook al de 1 mei parade door:

Library of Congress, 1911, labor, union, parade, New York, hebrew, signs, march, May day, nyc, umbrella, Yiddish, Lofts to let, der yidisher beker, yunge korbones, child, crowd, pedestrians, white, Appraiser, NY, New York City, united hebrew trades, triangle shirtwaist, vintage, america, USA, 1910s, street.

De fijnmazigheid van de tags is opvallend. Wat te denken van 'zolders te huur' of 'driepuntsschorten'.

Een opmerking van een webgebruiker biedt nog veel meer informatie hier, ik citeer Flickr:

“This article from the NY Times - dated May 2, 1911 - appears to detail this parade. It calls it the "annual Socialist and organized labor May Day parade" which included "10,000 trade union members of both sexes." The parade paid special tribute to the victims of the recent Triangle Shirtwaist Factory fire (as noted above). The article mentions that the parade passed the scene of the fire (the Asch building at Greene St. & Washington Pl.). Also, with regard to the umbrellas in the photo, the article states that a heavy rain began to fall as the parade approached Union Square.”


Ik googlede de tag der yidisher beker, de joodse bakker, en kreeg twee resultaten terug, één die verwijst naar de foto op Flickr en één die verwijst naar Google books.

In het boek United States Jewry, 1776-1985 / Jacob Rader Marcus, 1989, ISBN 0814321860, op blz 262 wordt gesproken over een Joodse bakkers vakbond met een eigen blad, “Der yidischer beker”, de joodse bakker. Die vakbond deed dus mee aan de optocht met borden, schorten en al.

En zo komt alles bij elkaar: