Knollen voor citroenen?

In de hogere klassen van de middelbare school werd mij opgedragen werkstukken te maken, toen nog scripties geheten. Een van de dingen die duidelijk werd gemaakt was, dat we kritisch naar onze bronnen moesten kijken. Een A&O boekje over het boerenbedrijf in de middeleeuwen is iets anders dan een gedegen studie van een gerenommeerd wetenschapper over de boerenopstanden in Engeland in de veertiende eeuw.

Voor de bronnen op het internet geldt natuurlijk hetzelfde. Er zijn bronnen die betrouwbaar zijn en andere zijn dat niet of minder. Er zijn bijdragen in Wikipedia die betrouwbaar en serieus zijn en andere zijn onvolledig of eenzijdig. Scholieren, studenten en wetenschappers moeten zich dat realiseren en ook getraind worden in het vellen van een juist oordeel. En dat dan ook verwoorden in hun werk. Maar je mag volgens mij niemand verbieden gebruik te maken van welke bron dan ook. Wel moet het alle betrokkenen duidelijk zijn dat een waardering van je werkstuk afhangt van:

a. de boodschap en de vorm waarin de boodschap is vervat
b. de gebruikte bronnen
c. de manier waarop je de bronnen gebruikt
d. de gekozen doelgroep

Het weigeren van Wikipediabijdragen als bron, op de middelbare school van onze jongste zoon is dat het geval, is merkwaardig. Merkwaardig omdat het argument merkwaardig is: de inhoud van de bijdrage kan in de loop der tijd verschillen. Dat nu is op zich juist, maar je kunt natuurlijk wel verwachten dat bij het maken van een verwijzing naar een dergelijke bijdrage op een bepaalde manier te werk wordt gegaan. Neem in ieder geval bij verwijzing datum gegevens mee, zou ik zeggen. Kan je nog eens terugkijken met wikiscanner of iets dergelijks, toch?

Op de middelbare school van onze zoon moet met enthousiasme gereageerd zijn op de berichten omtrent de plannen van Google om een nieuwe voorziening te bouwen met de welluidende naam "Knol".

Deskundigen zouden moeten worden uitgenodigd en misschien aangemoedigd een gecontroleerd, en dus stabiel, artikel of werkstuk af te leveren over een bepaald onderwerp. Uiteraard tegen betaling, ik citeer uit de hierboven genoemde blog (18 december 2007): "Google will provide the author with substantial revenue share from the proceeds of those ads" en uiteraard zonder controle door Google. Ik citeer opnieuw: "Google will not serve as an editor in any way, and will not bless any content. All editorial responsibilities and control will rest with the authors."

Kan iemand mij eens uitleggen hoe we dan als eenvoudige kennisconsument moeten vaststellen wat de precieze waarde is van dergelijke bijdragen? Hoe weet ik als consument dat wat er wordt geschreven niet eenzijdig is? Hoe weet ik als consument dat niet geschreven is vanuit het idee "hoe genereer ik zoveel mogelijk inkomsten uit mijn tekst zonder dat dat opvalt"? Het voorbeeld in bovengenoemde blog is wat dat betreft verhelderend. Hoe weet ik nu dat mevrouw de deskundige (over slapeloosheid) in haar opsomming van medicamenten niet een goedkoop, maar goed werkend, pilletje heeft weggelaten? Of hoe gaat Google om met de ranking van die medicijnenlijst?

Kortom we leveren de onduidelijkheid met betrekking tot het "niveau" van Wikipedia in voor onzekerheid met betrekking tot ware bedoelingen van de deskundigen. Natuurlijk, slechts een fractie van het aantal deskundigen zal zich niet kunnen beheersen, maar doorgaans is ook slechts een fractie van de Wikipediabijdragen van bedenkelijk niveau. In geval van Wikipedia hebben we als consument tenminste nog de mogelijkheid daar zelf iets aan te doen. Maar of "Knol"-auteurs van andermans bemoeienissen gediend zijn?

Bibliotheken hebben gezien de ontwikkelingen een rol te spelen in het bewustwordingsproces wat betreft punt c. "de manier waarop we bronnen gebruiken". Of niet?